Hai mươi chín năm qua, Đoàn luật sư TP. Hà Nội đã trải qua 8 nhiệm kỳ. Nhiệm kỳ VIII kéo dài trên 5 năm gần gấp đôi thời gian so với các nhiệm kỳ trước đó. Đại hội đại biểu nhiệm kỳ IX lần này là một Đại hội có nhiều ý nghĩa quan trọng. Chỉ còn 5-7 tháng nữa Đoàn luật sư TP. Hà Nội sẽ là một trong những Đoàn nòng cốt tham gia vào Đại hội đại biểu Liên đoàn luật sư Việt Nam lần thứ hai. Và, sau Đại hội chỉ còn tròn 1 năm là kỷ niệm 30 năm Ngày thành lập Đoàn luật sư TP. Hà Nội (24/11/1984 - 24/11/2014).
Luật sư Nguyễn Trọng Tỵ - Chủ nhiệm Đoàn luật sư TP. Hà Nội
Trong dịp có sự kiện quan trọng này, thiết nghĩ cần nhìn nhận một cách khách quan xem những gì đã làm được, những gì cần có giải pháp khắc phục để từng bước đưa Đoàn luật sư TP. Hà Nội ngày càng trong sạch vững mạnh, xứng đáng với sự tin cậy của nhân dân Thủ đô.
Trong 5 năm qua, Đoàn luật sư TP. Hà Nội đã tiếp nhận 1.054 luật sư thành viên đưa tổng số luật sư thành viên hiện nay lên 2.141. Trong đó có trên 738 là nữ luật sư. Số lượng phát triển trong nhiệm kỳ VIII tương đương số lượng của cả 7 nhiệm kỳ trước cộng lại. Tính trung bình, mỗi năm phát triển trên 11%; trong khi kinh tế chỉ phát triển 5-6%. Có sự phát triển mạnh mẽ như vậy là nhờ có đường lối chính sách của Đảng và Nhà nước đã tạo điều kiện cho nghề luật sư Việt Nam. Điều đó không thể phủ nhận. Về chất lượng, trong số luật sư thành viên có 61 người có bằng Tiến sỹ luật. Trong đó có nhiều người đã từng là cấp thứ trưởng, có nhiều người đã là giáo sư, giáo viên giảng dạy tại các Học viện các trừơng Đại học có danh tiếng; có 159 người có bằng Thạc sỹ luật, trong đó có nhiều người tu nghiệp tại Mỹ, Anh, Pháp… Nhiều người trong số này đã phát huy được tài năng, trí tuệ của mình cho hoạt động nghề nghiệp. Một điều rất đáng tự hào là trong số gần 100 luật sư có đơn khiếu nại, tố cáo, hầu như không có ai thuộc diện có học thức, có văn hóa ứng xử đúng mực.
Bên cạnh việc phát triển luật sư thành viên, nhiệm kỳ qua Đoàn luật sư TP. Hà Nội còn tiếp nhận 1.368 người tập sự hành nghề luật sư. Đưa tổng số người tập sự hiện nay lên 2.065 người.Nhiệm kỳ qua, Đoàn đã tổ chức bồi dưỡng kiến thức và làm thủ tục cho 1.015 người tham gia 9 đợt kiểm tra hết tập sự. Kết quả đạt được khoảng 75 đến 80 % cao hơn so với một số tỉnh thành khác. Hội đồng Kiểm tra Bộ Tư pháp đã trực tiếp gặp một số người kiểm tra “xác suất”, đã kết luận, việc tập sự HNLS tại Đoàn Đoàn luật sư TP. Hà Nội có quy củ và đúng với quy định tại Thông tư 21 của Bộ Tư pháp.
Tại Đoàn luật sư TP. Hà Nội có Đảng bộ ĐCSVN với trên 200 đảng viên sinh hoạt trong 22 Chi bộ. Từ giữa tháng 6/2013 Đảng bộ đã tổ chức Đại hội nhiệm kỳ III và sau đó được Thành ủy cho chuyển từ Quận ủy Hoàn Kiếm về sinh hoạt với Đảng bộ khối các cơ quan thành phố. Việc này không chỉ nâng cao vị thế của Đảng bộ mà còn tạo điều kiện để các Sở, Ban ngành của thành phố biết đến Đoàn luật sư. Dưới sự lãnh đạo của Đảng bộ, có Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh với gần 100 đoàn viên; Hội Cựu chiến binh trên 70 hội viên; Câu lạc bộ phụ nữ; Câu lạc bộ luật sư trẻ; Chi hội luật gia; Câu lạc bộ thơ; gần đây các luật sư ở các tổ chức hành nghề tại quận Long Biên đã tự nguyện thành lập Câu lạc bộ luật sư Long Biên để cùng nhau giao lưu, trao đổi kinh nghiệm hoạt động nghề nghiệp và giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình hoạt động. Những tổ chức này không phải là tổ chức hành nghề song có tác dụng rất tốt cho việc giao lưu gắn kết tình đồng nghiệp giúp đỡ lẫn nhau, trao đổi kinh nghiệm trong hoạt động nghề nghiệp. Những hình thức sinh hoạt của các tổ chức này, đã bổ sung phần quan trọng cho nhiệm vụ tự quản của tổ chức xã hội nghề nghiệp.
Về tổ chức hành nghề đã phát triển rất mạnh, nhất là vào những tháng giữa năm 2013. Theo số liệu của Sở Tư pháp đã có tới trên 900 tổ chức hành nghề. Đoàn chỉ mới nhận được thông báo của trên 800 tổ chức hành nghề. Hoạt động hành nghề của luật sư Hà Nội cũng phát triển khá đa dạng. Cùng với lĩnh vực tham gia tố tụng, là lĩnh vực truyền thống, lĩnh vực tư vấn đầu tư, thương mại, thuế, ngân hàng... Cũng được phát triển khá hiệu quả. Nhiều tổ chức hành nghề của luật sư Hà Nội đã được Tạp chí kinh tế Châu Á - Thái Bình Dương bình chọn là những Hãng luật hàng đầu. Năm 2012, hàng chục tổ chức hành nghề của Hà Nội dược Báo Pháp luật Việt Nam bình chọn là Hãng luật của năm. Điều này đã chứng minh các tổ chức hành nghề của luật sư Hà Nội ngày càng trưởng thành để đáp ứng yêu cầu của xã hội và hội nhập. Cùng với việc dịch vụ có thu, hàng năm các luật sư đã thực hiện hàng nghìn vụ việc trợ giúp pháp lý miễn phí cho người nghèo và các đối tượng chính sách. Những năm qua Đoàn dã tổ chức tư vấn pháp luật miễn phí tại các vùng sâu, vùng xa của tỉnh Hòa Bình, huyện Trấn Yên, Yên Bái, và một số xã thuộc huyên Ba Vì, huyện Phúc Thọ ngoại thành Hà Nội. Câu lạc bộ luật sư Long Biên đã tổ chức tuyên truyền phỏ biến pháp luật cho hàng nghìn học sinh lớp 10, lớp 11 trường Nguyễn Gia Thiều, quận Long Biên về tuổi chịu trách nhiệm hình sư của vị thành niên, về bạo lực học đường, về luật lệ giao thông… Những việc làm này, đã chứng minh ý thức trách nhiệm của luật sư đối với cộng đồng, xã hội. Về kinh tế, chỉ tính 5 năm tổng kết thi hành luật sư (2006 - 2011) các tổ chức hành nghề đã đóng góp vào ngân sách của thành phố hơn 339 tỷ đồng. Nhiều tổ chức hành nghề đã được UBND Thành phố tặng Bằng khen về thành tích nộp thuế. Hoạt động của luật sư Hà Nội còn phải kể đến, mỗi năm đã thực hiện trên dưới 800 vụ việc tham gia tố tụng theo chỉ định của các cơ quan Tiến hành tố tụng tương đương với ½ số vụ án hình sự có luật sư tham gia. Mặc dù phụ cấp quá ít ỏi, nhưng các luật sư vẫn làm đầy đủ trách nhiệm của mình, chưa có trường hợp nào bị chê trách khiếu nại. Trong nhiệm kỳ qua, Đoàn đã phối, kết hợp với Sở Tư pháp tổ chức kiểm tra 176 tổ chức hành nghề; đã 27 lần làm văn bản bênh vực, bảo vệ quyền lợi của luật sư trong hành nghề. Đối với các luật sư thành viên, khi có việc hiếu, việc hỷ, ốm đau, tai nạn… Đoàn đều có quà và cử người thăm hỏi. Việc làm này đã tạo được sự gắn kết tình cảm giữa luật sư thành viên với Đoàn, coi Đoàn như một mái nhà chung.
Về công tác đối ngoại, trong nhiệm kỳ qua, Đoàn đã tổ chức giao lưu với các Đoàn luật sư Lào, Pháp, Đức. Đoàn đã đón tiếp các đoàn khách là luật sư của Pháp, Hà Lan, Hàn quốc, Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản…Thông qua hoạt động của Nhà pháp luật Việt – Pháp trước đây, Đoàn luật sư Paris đã cử các luật sư, chuyên gia sang tổ chức 3 cuộc hội thảo để phổ biến kinh nghiệm hoạt động của bạn với trọng tâm là kinh nghiệm giải quyết các vụ việc có yếu tố nước ngoài và trình tự, thủ tục giải quyết các vụ tranh chấp quốc tế.
Bên cạnh các mặt làm được như nói trên, thiết nghĩ cần nhìn thẳng vào sự thực để thấy sự yếu kém, tồn tại. Về mặt ý thức trách nhiệm của một số luật sư thành viên, chưa thấy hết được sự vinh danh của xã hội dành cho luật sư. Có trường hợp, lợi dụng sự tin tưởng, sự thiếu hiểu biết pháp luật của khách hàng, tìm cách moi tiền của khách hàng một cách không chính đáng. Một vài trường hợp có dấu hiệu lừa đảo. Nhiều luật sư thành viên không quan tâm đến tổ chức xa hội nghề nghiệp của mình. Thậm chí hàng mấy năm không nộp phí thành viên. Nhiệm kỳ qua, Đoàn đã phải xử lý kỷ luật trên hai chục trường hợp, trong đó, đã xóa tên khỏi danh sách 19 thành viên. Qua việc xử lý nghiêm minh đó, đã có tác dụng tốt, truy thu phí thành viên được 7-8 chục triệu đồng, và ý thức trách nhiệm của một số luật sư đã khá hơn trước. Về trình độ hiểu biết ngoại ngữ, và kỹ năng hành nghề của số đông luật sư còn hạn chế. Trong số trên 2.141 luật sư, chỉ có khoảng trên dưới 100 người có đủ trình độ giải quyết được những việc có yếu tố nước ngoài, đáp ứng được yêu cầu hội nhập. Tuy vậy, nhưng khi Đoàn tổ chức các cuộc hội thảo, học tập bồi dưỡng nghiệp vụ lại không nhiệt tình tham gia. Về tổ chức hành nghề, tuy 8-900 nhưng chỉ có khoảng trên dưới 100 tổ chức HN hoạt động có tính chuyên nghiệp, có bài bản, có hiệu quả đáng kể. Trong số các tổ chức HN có tới gần 500 tổ chức HN chỉ có 1-2 luật sư, hoạt động manh mún ít hiệu quả. Việc giáo dục chính trị, tư tưởng, bồi dưỡng nghiệp vụ chuyên môn cho các luật sư thành viên tuy có làm nhưng không có bài bản, được sao hay vậy, không có sự theo rõi, kiểm tra, đôn đốc. Đó là những tồn tại, yếu kém của Đoàn luật sư TP. Hà Nội.
Vậy, nguyên nhân nào đẫn đến sự yếu kém đó? Về mặt khách quan phải thừa nhận rằng, đất nước đang chập chững bước qua ngưỡng của nghèo đói, nhưng con người chưa qua được thói quen manh mún của nền sản xuất nông nghiệp phân tán, lạc hậu. Tư duy, tầm nhìn của những con người này còn mang nặng tính vụ lợi, ích kỷ, hám danh. Nhiều người còn tỏ ra tự kiêu, tự đại, coi thường người khác, không cần phải học ai, không cần đến tập thể. Đó là rào cản sự phát triển của luật sư Hà Nội. Mặt khác cũng phải thừa nhận rằng, cơ sở vật chất của một Đoàn luật sư Thủ Đô quá nghèo nàn; không có một địa điểm để thường xuyên tổ chức sinh hoạt, học tập. Mỗi khi cần đều phải chạy tìm thuê nơi này nơi khác, rất vất vả. Về điểm này tôi tự thấy mình có lỗi với các bạn đồng nghiệp. Qua 2 nhiệm kỳ làm Phó Chủ nhiệm, 2 nhiệm kỳ làm Chủ nhiệm, mặc dù được luật sư Phạm Danh Tin, luật sư Nguyễn Văn Chiến ủng hộ tận tình để chạy qua, chạy lại hàng vài chục lần mà không vượt qua được các cửa quyền lực với cơ chế “xin cho” cực kỳ khắc nghiệt của Hà Nội. Tôi rất buồn vì đã không đáp ứng được điều các bạn đồng nghiệp mong đợi.
Đại hội nhiện kỳ IX này rất mong các luật sư hãy lựa chọn những người có tâm, có tầm để bầu vào Ban Chủ nhiệm và Hội đồng KT - KL. Ban Chủ nhiệm và Hội đồng KT- KL khóa IX cần có sự đổi mới lề lối làm việc, đổi mới cơ chế không còn phù hợp, dốc toàn tâm, toàn ý phục vụ sự nghiệp xây dựng Đoàn luật sư Thủ đô trong sạch,vững mạnh để khỏi phụ lòng tin cậy của Đảng, chính quyền các cấp và các từng lớp nhân dân.
Cám ơn!
Ý kiến bạn đọc